Son Kullanma Tarihi (SKT) ve tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT) nedir?
Sağlığımızla doğrudan alakalı ve tehlike arz eden bu konuya lütfen dikkat rica ediyorum. Özellikle indirime giren ürünlerde ve raflarda tozlu halde bekleyen gıdalarda son kullanma tarihine dikkat ediniz ki bunun öncesi yani tavsiye edilen tüketim tarihi sizin için asıl dikkat konusu olmalıdır. Market sahipleri bile bazen farkında olmayabilir ama bozuk gıdalar ve ÖZELLİKLE İLAÇLAR can yakıcı hatta can alıcı olabilir. Evde herkesin adeta bir mini eczanesi, sürekli kullandığı ya da ihtiyaten bulundurduğu ilaçları, ilk yardım dolabı vs. vardır.
Bunlar nadir kullanılan şeyler olduğu için son kullanma tarihleri de genelde gözden kaçar. Ama bu ilaçlar oda koşullarında çok uzun süreler saklanamaz. Ve bizler o tarihi geçmiş ilaç – iğneleri kullanırsak şifadan ziyade dert bulmuş oluruz. Benden demesi.
Son kullanma tarihi (SKT), özellikle gıda ürünleri için büyük öneme sahiptir ve insan sağlığı ile doğrudan ilgilidir. Henüz ürünlerin üretim aşamasında uzman kişiler ve ilgili mevzuat dikkate alınarak belirlenir ve ürünlerin uygun bir noktasına yazılır. Böylece tüketicilere bu konuyla ilgili bilgi verilmiş olunur.
Son kullanma tarihi , bir ürünün hangi tarihe kadar tüketilmesi veya kullanılması gerektiğini ifade eden tarihe denir. Son tüketim tarihi (STT) olarak da bilinir. Eğer ilgili ürün bir gıda ise bahsedilen tarihe kadar tüketilebileceği anlamına gelir. SKT sonrasında tüketilmesinin ise insan sağlığı için zararlı veya riskli olacağını gösterir. Bu tarih, ürünlerin sağlık açısından zararlı hale gelmeden, bozulmadan ve sorunsuz bir şekilde en son kullanılabileceği süreyi gösterir. Böylece tüketicilerin bozulmuş ve riskli ürünleri kullanması veya tüketmesinin önüne geçilir.
Gıda Ürünleri ve İlaçlarda Son Kullanma Tarihinin Önemi
SKT, farklı ürün gruplarında kullanılan bir uygulamadır. Ancak hiç şüphesiz bu alandaki en önemli ürün grubu gıdalardır. Çünkü gıdaların belli bir raf ömrü vardır ve bu ömür dolduktan sonra gıdaların bozulma riskleri çok fazladır. Bozulan ürünlerin tüketilmesi ise insan sağlığı için ciddi bir tehdittir. İşte söz konusu tehdidin engellenmesi için aldığımız besinlerin SKT tarihine bakmak çok büyük bir önem taşır.
Gıdaların üretildiği ürünlere ve türlerine göre SKT değişiklik gösterir. Her üründe süre farklı olabilir. Tüketicilerin mutfak raflarından aldıkları ürünlerin tarihini mutlaka kontrol etmeleri gerekir.
SKT ve TETT Farkı Nedir?
Son kullanma tarihi (SKT) ile tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT) farklı kavramlardır. Her ne kadar birçok tüketici ilgili kavramların aynı anlama geldiğini düşünse de, birbirlerine karıştırılmamaları gerekir. TETT, bir ürünün uygun koşullarda saklandığında hangi tarihe kadar tüketilebileceğine dair bir tavsiyedir. O tarih geçse dahi, ürün kontrol edilerek tüketilebilir. SKT ise ürünün son kullanılabileceği/tüketilebileceği tarihi ifade eder. Bu tarih geçtiğinde, ürün kesinlikle kullanılmamalıdır.
Resmi gazetede yer alan tanıma göre; MADDE 24 – (1) Mikrobiyolojik açıdan kolay bozulabilen ve bu yüzden kısa bir süre sonra insan sağlığı açısından tehlike teşkil etmesi muhtemel olan gıdalarda ‘son tüketim tarihi’, diğer gıdalarda ‘tavsiye edilen tüketim tarihi’ belirtilir. ‘Son tüketim tarihi’ geçmiş olan gıdalar, 5996 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentlerine göre güvenilir olmayan gıda olarak kabul edilir. (kaynak: resmigazete.gov.tr)
Son Kullanma Tarihi Nasıl Okunur?
SKT, her dilde kendine özgü şekilde yazılır ve okunur. Türkçedeki uygulama, gün/ay/yıl şeklindedir. İlk olarak gün, sonra ay, sonrada yıl yazılır. Örneğin; 25/08/2021, 25 Ağustos 2021 tarihine tekabül eder. Bazı dillerde ise ay/gün/yıl şeklinde bir yazım söz konusu olabilir. Dolayısıyla bu noktada uluslararası alanda belli bir standardın olmadığı unutulmamalı ve ürünlerdeki SKT buna göre incelenmelidir.
SKT için yapılan kodlamalar, injekt kodlama makinesi olarak bilinen özel cihazlar ile yapılır. Endüstriyel kodlama makinaları, ilgili bilgileri seri bir şekilde ürün ambalajlarının üzerine yazar. Bu işlem yapılırken, ilgili bilgilerin tüketiciler tarafından kolaylıkla fark edilmesine önem gösterilir. Ayrıca SKT ve TETT gibi bilgilerin ambalajlarda kalıcı olması ve silinmemesi için özel mürekkepler kullanılır. Bunun dışında genellikle metal gibi daha sert yüzeyler için lazer kodlama ve markalama makineleri daha uygun bir tercih olabilir.