Resfebe Nedir? Nasıl yapılır?
Resfebe resimlerin, sayıların, harflerin, simgelerin, hatta boşlukların dahi anlam içerdiği renkli, faydalı ve eğlendirici bir bulmaca türüdür. Tamamıyla hazırlayanın hayal gücü, bilgi birikimi ve bakış açısı ile bağlantılıdır. Dolayısıyla sınırları yoktur.
Resfebe sözel yetenekleri ve görsel zekayı, edebi bilgiyle ilişkilendirmesi arttırılmak istenen çocuklara, bu bulmaca türüyle keşfetme duygusu ile birlikte dil ve ifade becerisi gelişimi fırsatı da sunmaktadır. Resfebelerle sözel yetenek, hayal gücü ve akıl yürütme becerisini kullanan çocuklara resimlerdeki ipuçlarını bulma ve bunları sözcük bilgisi formuna getirebilme kabiliyeti kazandırılmaktadır.
Resfebe çeşitli akıl ve zeka oyunları arasında farklı ve eğlenceli bir alternatif olarak tercih edilebilmektedir. Görsel zeka oyunları beynin sağ lobunu desteklerken; mantıksal zeka oyunları beynin sol lobunu desteklemektedir. Resfebe de beynin hem sağ lobunu hem de sol lobunu çalıştıran bir bulmaca türüdür. Resfebe bulmacalarını çözmek kişilerin bilişsel gelişimini ve görsel zekalarını desteklemektedir.
Resfebe İlk Nerede Kullanılmıştır?
Resfebeler, on binlerce yıl öncesinden kalma mağara resimlerinden, M.Ö. 3500’lerde yazının ilk örnekleri olan figürlü ve sembollü yazıtlara; Mısır hiyeroglifleri ve Sümer tabletlerinden, Fenike alfabesine kadar uzanan değişim sürecinin her aşamasında insanlar düşünce ve bilgilerini aktarmak, tapınmak ya da iletişime girmek için çizgileri kullanmışlardır.
Alfabe sistemini bulan insanoğlu, nesneleri resimlerle anlatmışlardır. Kelimeleri kabullenmiş aynı zamanda onlarla oynamayı ihmal etmemişlerdir. Sözcükleri parçalara ayırıp çeşitli dil oyunları üretmişlerdir. İtalyan dâhi Leonardo da Vinci fırsat buldukça not defterinin kenarlarına köşelerine resim ve harfleri bir araya getirerek ürettiği kelime ve cümleler yazmıştır. Örneğin; O harfinin yanına bir armut (pera) çizip “Opera” yazmıştır. Aşk kelimesinin sonuna İtalyanca için biçilmiş kaftan olan gam dizisindeki notaları peş peşe sıralamış ve “Aşk beni eğlendiriyor” (L’amore mi fa sollazzare) demiştir. Birçok dilde kelimelerin ses benzerliklerinden yararlanılıp kelime oyunları üretilmiş hatta bunlarla şifreli metinler yazılmıştır.
Başka birçok dilde bulunmayan matematiksel netlik ve kesinlik Türkçe’nin tam karşılığıdır. Tıkır tıkır işleyen bir yapıya sahip olan Türk dilinde, başka çoğu dilin aksine telaffuz benzerliği ile oluşturulabilen oyun sayısı azalırken, geride kalan oyunların eğlendirici gücü artmakta ve beyindeki dil merkezinde çarklar daha hızlı ve daha çok dönmektedir. Dolayısıyla resim ve alfabenin yeniden buluştuğu ve iç içe geçtiği bu oyunlar resfebelerdir.
Resfebe Kimler İçin Uygundur?
Resfebeler dikkat ve konsantrasyonu artırması, kavramları birbirleriyle ilişkilendirme kazanımı sağlaması, hayal gücünü ve yaratıcılığı desteklemesi gibi eğitimin önemli basamaklarında önemli rol oynadığı için ilköğretim çağındaki çocuklar için oldukça eğiticidir. Bununla birlikte resfebeler yetişkinler için de eğlendirici ve eğitici bir bulmaca özelliği taşıyarak her yaşa hitap etme özelliğine sahiptir.
Resfebenin Kişisel Gelişime Faydası Nedir?
Harfler, sayılar, renkler gibi kavramlara farklı açılardan bakmayı ve bunları birbirleriyle ilişkilendirebilmeyi öğretir.
Planlı olmayı ve planlı hareket etmenin önemini öğretir.
Hızlı ve doğru karar alabilme becerisini geliştirir.
Oynayan kişilerin kendilerini ve yeteneklerini keşfetmelerini sağlar.
Herhangi bir konuya odaklanabilme yetisini kazandırır.
Keşfetme ve merak duygusunu geliştirir ve araştırma yapmaya teşvik eder.
Ezberci zihniyetten uzak tutar.
Eleştiren, düşünen, analiz eden bireylerin yetişmesine olanak vererek aktif düşünce ortamı oluşturur.
Karşılaşılan problemler karşısında pes etmemeyi ve başarılı olmak için programlı çalışmanın önemini kavratır.
Kural kavramını ve kurallara uymayı öğretir.
Çok yönlü düşünebilmeyi ve farklı çözüm yollarını denemeyi öğretir.
Dikkatli olmanın önemini kavratır.
Öğrencilere kendi resfebelerini oluştururken aktif olabilecekleri bir ortam sunar.
Resfebeler ile elde edilmek istenen amaç, kazanım ve hedefler;
Belirli bir kalıba girmeden serbest düşünmeyi ve tasarlamayı kolaylaştırmak,
Mantıklı ve net düşünme alışkanlığı kazandırarak yaratıcı ve sezgisel düşünmeye sahip bireyler yetiştirmek,
Harflere, şekillere, sayılara ve renklere farklı bakış açıları ile yaklaşmayı sağlamak,
Kendini ve yeteneklerini keşfetmesine yardımcı olmak,
Bilgi ve becerileri artırmak,
Merak etme ve hayal gücünü destekleyerek araştırma yapmaya sevk etmek,
Matematiğin farklı şekillerde de kullanılabileceğini göstermek,
Daha özgür bir öğrenme ortamı sunmak,
Anlamayı kolaylaştırmak ve sonucunda hızlı kararlar alabilmeyi sağlamak,
Öğretmen ile iletişimi kolaylaştırmak,
Teknolojinin hızlı ilerlemesi ve gelişmesinin yadsınamaz olduğu bu çağda öğrencilerin başarılı olabilmeleri için sahip olmaları gereken 21. yüzyıl kazanımlarını elde etmek ile birlikte mantıksal akıl yürütmenin bir parçası olan yenilikçi uygulamalara örnek oluşturmak,
Resfebe zeka oyununun her öğrenme alanı için uyarlanabilir olmasından dolayı ders içinde bir öğretim metodu olarak kullanılmasını sağlamaktır.
Resfebe Örnekleri Nelerdir?
Resfebeler oluşturulurken birtakım ilkeler göz önünde bulundurulmaktadır. Bazı örnekler aşağıdadır;
Örnek 1; Yan olarak yazılmış IT harfleri ile YANIT sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 2; Bal görseli ile ters at görseli yan yana getirilerek BALTA sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 3; Kırmızı renkli S harfi ile 10 sayısı yan yana getirilerek SALON sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 4; Beyaz H harfi ile İM harfleri yan yana getirilerek HAKİM sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 5; Kalemlik görseli ve -LİK harfleri yan yana getirilerek KALEMLİK sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 6; Ay görselinin üzerinde F harfi gösterilerek FAYDA sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 7; Elma görseli üzerine S harfi eklenerek ELMAS sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 8; İlaçlardan oluşturulmuş T harfi ile ayak izi görseli yan yana getirilerek TEMİZ sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 9; Kamuflaj desenli İ harfi ile K harfi yan yana getirilerek ERİK sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 10; Uçan balonlu K harfi ve koyun görseli yan yana getirilerek OYUN sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Resfebe ve Matematik Arasında Nasıl Bir İlişki Vardır?
Resfebe eğlendirici bir bulmaca olmakla birlikte bütün dersler için faydalı olabilecek kazanımların elde edilmesini sağlayan ekonomik ve eğitici bir araç olarak kullanılabilmektedir.
Kavram öğretimi yapılırken öncelikle öğretim yapılacak kişinin belirli bir zihinsel seviyeye ulaşması ve analitik düşünme yetisini elde edip meraklı olması öngörülmektedir. Matematik daha çok bilişsel alana hitap eden zihinsel işlemler gerektiren bir daldır. Günümüzde, bilginin beyin tarafından hızlıca algılanması ve işlenmesiyle birlikte ortaya çıkacak düşüncenin oluşturulmasında sıkıntılar yaşanmaktadır. Bundan dolayı beynin aktif kullanımını desteklemek için uygun yöntemlerle eğitilmesi gerekmektedir. Uygun yöntemler ise daha ziyade geleneksel öğretim yöntemlerinden çıkılarak kişileri analitik düşünmeye sevk eden sorgulayıcı yöntemlerdir. Öğrencinin analitik düşünce yapısını, hızlı öğrenme, hızlı hatırlama ve hızlı analiz etme yeteneklerini artıran; bir konuya birden çok bakış açısı ile yaklaşabilmesini öğreten zihinsel ve düşünsel bir öğretim sistemi olan Resfebe zeka oyunları ile bu süreç desteklenmiş olacaktır.
Matematiksel kavramlardan oluşan Resfebe etkinlikleri, kavram öğrenimini kolaylaştırmakta hem çözüm hem de üretim aşamasında algılama ve öğrenme hızını artırmakta ve matematiksel bilgi becerileri kazandırıp olumlu tutum ve davranış sergilemeyi desteklemektedir.
Resfebe Nasıl Hazırlanır?
Resfebe hazırlanırken bulmacayı çözecek çocuk veya yetişkinin yaş ve gelişim düzeyi dikkate alınarak uygun kanallar kullanılmalıdır.
Harf ve sayılar kullanılabilmektedir. (Örneğin; S10RA= SONRA sözcüğü oluşturulabilmektedir.)
Bazı sözcükler için kullanılacak görseller ters çevrilebilmektedir. (Örneğin; 1 rakamı ve ters fil görseli yan yana getirilerek TEKLİF sözcüğü oluşturulabilmektedir.)
İnsan vücudunun bölümleri kullanılabilmektedir. (Örneğin; kol fotoğrafı ve TUK hecesi yan yana getirilerek KOLTUK sözcüğü oluşturulabilmektedir.)
Matematik sembolleri kullanılabilmektedir. (Örneğin; pi sembolü ve S harfi yan yana getirilerek PİS sözcüğü oluşturulabilmektedir.)
Heceler görseller bölünerek oluşturulabilmektedir. (Örneğin; Sol yarım saat görseli, N harfi ve sağ yarım saat görseli yan yana getirilerek SANAT sözcüğü oluşturulabilmektedir.)
Müzik ile ilgili görseller kullanılabilmektedir. (Örneğin; SOL notası ve AK hecesi yan yana getirilerek SOLAK sözcüğü oluşturulabilmektedir.)
Hecelerin renk ve konumları kullanılabilmektedir. (Örneğin; Ok işareti ve yan yazılmış US hecesi yan yana getirilerek OKYANUS sözcüğü oluşturulabilmektedir.)
Görsellerden harf çıkarma veya ekleme yapılabilmektedir. (Örneğin; Balık görselinin yanına eksi işareti ve IK eki eklenerek BAL sözcüğü oluşturulabilmektedir.)
Birtakım bilgisayar sembolleri kullanabilmektedir. (Örneğin; @ işareti ve KEN hecesi yan yana getirilerek ETKEN sözcüğü oluşturulabilmektedir.)
Bazı hecelerin içine değişik heceler ekleyerek yeni bir kelime türetilebilmektedir. (Örneğin; KON hecesinin içine Sİ heceleri eklenerek SİLİKON sözcüğü oluşturulabilmektedir.)
Bireysel veya öznel olmamak kaydıyla kurallara uyarak çeşitli Resfebe bulmaca örnekleri oluşturulabilmektedir.
Resfebe Alfabesi Nedir?
Resfebe alfabesinde kullanılan bazı görseller ve farklı anlamları aşağıda listelenmiştir.
Su damlası; AB, MA
Asker; ER
Güneş Tanrısı; RA
İlaç; EM
Saat; AN
Soru işareti; NE, Mİ, MI
Nokta; İM, İZ
Mağara; İN
Ataş; EK
Kar tanesi; KAR
Notalar; DO, RE, Mİ, FA, SOL, LA, Sİ
Köpek; İT
Baş; SER, KAFA
Kör; AMA
Mum; ŞEM
W; İŞ
&; VE
X; ON
C; YÜZ
İki taraflı ok işareti; EN
Resfebe Sembolleri Nasıl Oluşturulmuştur?
Resfebede kullanılan herhangi bir unsurun konumu ve duruşu önemli bir ipucu olarak kullanılabilmektedir.
Resfebede kullanılan renkler çözüm için önemli ipuçları olabilmektedir.
Ancak şu da bilinmelidir ki resfebede renklerin her zaman bir anlamı olmayabilmektedir. Bazen şaşırtma amacı ile de kullanılabilmektedir.
Harflerin ve hecelerin çıkarılması veya değiştirilmesi ile resfebeler hazırlanabilmektedir.
Harf veya hecelerin, görsellerin ya da harflerin üzerine yazılarak resfebeler hazırlanabilmektedir.
Doku malzemeleri kullanılarak resfebeler hazırlanabilmektedir.
Resfebeyi Kim Bulmuştur?
Resfebe, tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte tahmini olarak 1768 yılı civarında John Harrington tarafından bulunmuştur. Resfebe İngilizcede ‘’Rebus’’ kelimesiyle ifade edilmektedir. Resfebe sözcük veya sözcük gruplarının resim, harf veya sayı gibi simgelerle ifade edilen eğlendirici ve zeka geliştirici bir oyun türüdür. John Harrington aynı zamanda günümüzde kullanılan sifonlu tuvaletleri de icat etmiştir.
Resfebenin Türkiye’de bilinmesini ve popülerleşmesini sağlayan kişiler ise Köksal Karakuş ve Cihan Altay’dır. Köksal Karakuş İngilizcede Rebus olarak bilinen bu bulmaca türüne; resim ve alfabe kelimelerini birleştirerek Resfebe adını vermiştir ve Türkiye’de ‘’Resfebe’’ kelimesinin isim babası olarak anılmaktadır.
1. sınıf Resfebe örneklerinden bazıları;
Örnek 1; NOK hecesi ve ters at yan yana getirilerek NOKTA sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 2; İM hecesi ve kan görseli yan yana getirilerek İMKAN sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 3; TÜN ve el görseli yan yana getirilerek TÜNEL sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 4; M harfi, et görseli ve AL harfleri yan yana getirilerek METAL sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 5; Ok işareti ile AN harfleri yan yana getirilerek OKAN sözcüğü oluşturulabilmektedir.
2. sınıf Resfebe örnekleri ve etkinliklerinden bazıları;
Örnek 1; S harfi ve ayı görseli yan yana getirilerek SAYI sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 2; H harfi, ay görseli ve at görseli yan yana getirilerek HAYAT sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 3; Tef görseli, L harfi ve 10 sayısı yan yana getirilerek TEFLON sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 4; Yel değirmeni görseli, kova görseli ve 10 sayısı yan yana getirilerek YELKOVAN sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 5; Kar tanesi görseli, at görseli ve E harfi yan yana getirilerek KARATE sözcüğü oluşturulabilmektedir.
3. sınıf Resfebe örnekleri ve etkinliklerinden bazıları;
Örnek 1; Nal görseli, -N harfi ve ev görseli yan yana getirilerek ALEV sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 2; M harfi, ay görseli, üzerinde -Z harfi bulunan muz görseli ve N harfi yan yana getirilerek MAYMUN sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 3; Ters ay görseli, ters at görseli ve K harfi yan yana getirilerek YATAK sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 4; Üzerinde -M harfi olan çam görseli ile DIR eki yan yana getirilerek ÇADIR sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 5; Üzerinde -K harfi olan kek görseli ile üzerinde -Ş harfi olan diş görseli yan yana getirilerek KEDİ sözcüğü oluşturulabilmektedir.
4. sınıf Resfebe örnekleri ve etkinliklerinden bazıları;
Örnek 1; Siyah bir ekran ve kutu görseli yan yana getirilerek KARA KUTU sözcük öbeği oluşturulabilmektedir.
Örnek 2; A harfi, kar görseli ve su damlası görseli yan yana getirilerek AKARSU sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 3; Taş görseli ve ırmak görseli yan yana getirilerek TAŞIRMAK sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 4; 1 rakamı, 2 rakamı ve NTİ harfleri yan yana getirilerek BİRİKİNTİ sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 5; Bahar mevsimine ait bir görsel ve at görseli yan yana getirilerek BAHARAT sözcüğü oluşturulabilmektedir.
5. sınıf Resfebe örnekleri ve etkinliklerinden bazıları;
Örnek 1; Kiraz görselinin içine silik bir Z harfi ekleyerek KİRA sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 2; Ç harfi, eşittir işareti ve Lİ hecesi yan yana getirilerek ÇEŞİTLİ sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 3; Ay görseli ve ters nar görseli yan yana getirilerek AYRAN sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 4; G harfi, el görseli ve mağara görseli yan yana getirilerek GELİN sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 5; Y harfi, arı görseli, Ş harfi, at görseli ve I harfi yan yana getirilerek YARIŞ ATI sözcüğü oluşturulabilmektedir.
6. sınıf Resfebe örnekleri ve etkinliklerinden bazıları;
Örnek 1; Kan damlası görseli ve dil görseli yan yana getirilerek KANDİL sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 2; Beşik görseli ve taş görseli yan yana getirilerek BEŞİKTAŞ sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 3; C Romen rakamı, baş görseli ve I harfi yan yana getirilerek YÜZBAŞI sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 4; Elek görseli, üzerinde -I olan tır görseli ve İK harfleri yan yana getirilerek ELEKTRİK sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 5; E harfi ve kamuflaj desenli S harfi yan yana getirilerek ESER sözcüğü oluşturulabilmektedir.
7. sınıf Resfebe örnekleri ve etkinliklerinden bazıları;
Örnek 1; Pil görseli ve çimen görseli yan yana getirilerek PİLOT sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 2; Kol görseli ve YE hecesi yan yana getirilerek KOLYE sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 3; Para görseli, L harfi ve el görseli yan yana getirilerek PARALEL sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 4; Üzgün surat görseli, A harfi ve tik işareti yan yana getirilerek MATEMATİK sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 5; Siyah ekran görseli, N harfi ve fil görseli yan yana getirilerek KARANFİL sözcüğü oluşturulabilmektedir.
8. sınıf Resfebe örnekleri ve etkinliklerinden bazıları;
Örnek 1; Kol görseli, 10 sayısı ve ters ay görseli yan yana getirilerek KOLONYA sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 2; Kar tanesi görseli, B harfi, 10 sayısı ve at görseli yan yana getirilerek KARBONAT sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 3; PA eki ve tik işareti yan yana getirilerek PATİK sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 4; Baca görseli ve NAK hecesi yan yana getirilerek BACANAK sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Örnek 5; Kare görseli ve kök görseli yan yana getirilerek KAREKÖK sözcüğü oluşturulabilmektedir.
Resfebe Atasözleri Nelerdir?
Resfebe ile oluşturulmuş örnek atasözleri aşağıda listelenmiştir.
Örnek 1; Ağaç görseli, damla görseli, İKEN kelimesi ve eğik ağaç görseli yan yana getirilerek ‘’Ağaç yaş iken eğilir.’’ atasözü oluşturulabilmektedir.
Örnek 2; Siyah renkli iki bağ üzümün birbirine bakması görseli ile ‘’Üzüm üzüme baka baka kararır.’’ atasözü oluşturulabilmektedir.
Örnek 3; Akan bir çeşme ve damla görselleri ile ‘’Damlaya damlaya göl olur.’’ atasözü oluşturulabilmektedir.
Örnek 4; Aslan görseli ve yatak görseli yan yana getirilerek ‘’Ağaç yaş iken eğilir.’’ atasözü oluşturulabilmektedir.
Örnek 5; Yatakta yatan ve üzerinde kısa bir yorgan olan insan görseli ile ‘’Ayağını yorganına göre uzat.’’ atasözü oluşturulabilmektedir.
KAYNAK: https://www.toligames.com/blog/icerik/resfebe-nedir