Kobra yılanı etkisi nedir
Kobra etkisi; kötü giden bir şeyin düzelmesi için yapılan müdahale ile durumun daha da kötüleşmesi demek. Hikayesi de Hindistan’da başlıyor.
İngiliz hükümeti, Hindistan yönetimini elinde tuttuğu dönemde , kobra yılanlarına karşı savaş başlatır. Ne var ki İngilizler yılanlara aşina değildir ve müdahale ettikçe daha fazla zayiat verir. Bu nedenle kendileri yerine Hintlileri kullanarak sorunu çözmeye ve getirene yılan başı ödül vermeye karar verirler. Başlarda gerçekten de kobraların sayısı azalır. Ancak bir süre sonra Hintliler para getiren bu işten daha fazla kazanmak için kobra çiftlikleri kurarlar. Hem bu sayede dağ, tepe yılan peşinde de koşmalarına gerek kalmayacaktır. Çok da para kazanırlar.
İngilizler durumu fark edince hem daha fazla kobra üretilmesin hem de zekaları ile alay edilmesin diye kobra başına para verme işine son verirler. Hintliler de kobraların para etmediğini görünce, besleyerek kaynak ve vakit harcamaktan vazgeçip çiftliklerdeki kobraları tabiata salarlar. Doğal ortamlarında da çoğalmaya devam eden kobraların sayısı iyiden iyiye artar. Böylece ilk baştakinden çok daha fazla yılan ortalığı sarmış olur.
İngilizlerin kontrol mantığı da ters tepmiş olur. O günden beri bu tip kontrol altına alınması hedeflenirken, beklenmeyen etkiler nedeniyle kontrolden çıkan, ters tepen durumlara ‘Kobra etkisi’ denir. Ne dersiniz? Hayatınızda sizlerce veya genel hayatımızda birilerince kontrol altına alınmak üzere seçilen ama sarpa saran durumlar var mı?
bence var…. hem de çok.
NOT: Bir de komik bir başka örnek de Fransız kolonisi olduğu yıllarda Vietnam’da yaşanır. Farelerden çok çeken Fransız hükümeti, fare başına ödül koyar. Ancak binlerce ölü fareyi ne yapsın, der ki fare kuyruğu getirin yeter! Plan bir süre iş görür ancak Fransızlar bir de bakarlar ki sağda solda kuyruksuz binlerce fare dolaşıyor. Meğer halk yakaladığı farenin kuyruğunu kesip serbest bırakıyormuş ki gitsin üresin çoğalsın da para kazandırsın!!!