Kitap yazacaklar için 10 altın öneri
Tecrübe veya bilgi aktarmak için gerçek dünyanın vazgeçilmezi kitap yazmaktır. Ticari maksada bağlı kalınmaksızın yazmak okuyucuda bir farkındalık yaratmak için çok faydalı ve etkili bir yöntemdir. Okunma sayısından asla emin olunamaz ama yazmak yazana çok şeyler kazandırır. En basitinden öz güven kazanılır, konu detaylıca araştırılır ve bir şeyler başarmış olmanın, gelecek nesillere bir hatıra bırakmanın hazzı paha biçilemez.
Peki yazmak fikri, yazarken izlenecek yol ve basım dahil sonrasıyla alakalı temel stratejiler neler olmalıdır?
1. Yazmaya karar vermek ve hazır olmak ana husustur. Hazır olmakla kastımız yeterli bilgi ve iradeye sahip olmaktır ki sayfalarda sadece doğruları ve gerçekleri yazmalı, tutarsızlık ve yanlışa yer verilmemelidir. Karar vermek ise hem maddi hem psikolojik bir durumdur. Nihayetinde günlerce, aylarca sürecek cefalı bir süreçtir bu ve bıkkınlık en yaygın hastalıktır. Bu durumda yazmayı bırakmasanız da ciddiyetten uzaklaşır, acelecilikle baştan savma işe girişirsiniz ki bırakmak çok daha iyidir.
2. Deneme yapmak, mesela onlu sayfa sayısında bir öykü kaleme almak başlangıç için faydalı olabilir. Yazmak için gerekli ortam çok önemlidir. Sessiz, dikkat dağıtmayacak bir ortam, günde en az iki saat ayırabileceğiniz bir planlama önemlidir. Yazdığınız şeyin konusu mesela bir aşk romanıysa başka, bir araştırma konusuysa başka bir yol izlenmelidir. Romanla diğerinin farkı teki tamamen gerçekken diğeri hayalidir ve okuyucu da bırakılmak istenen etki de değişecektir.
3. Maliyet hesabı yapmak kaçınılmaz bir gerektir ki yazacağınız konu topluma ne kadar etki edecektir? Kaç kişi potansiyel olarak okuyabilir? Yasal sıkıntı yaşar mısınız ? gibi pek çok soruya en baştan karar vermeniz gerekecektir. Kaliteli ve öne çıkan bir yayınevi bulmak da ayrı meseledir. Çünkü tanınmadığınız için bedel ödeyeceksiniz ve sadece online satış imkanı sunan bir yayınevi sizi yeterince tanıtamayacaktır.
4. İnternetten basım ve sürecine dair araştırma yapmak faydalıdır. Kapak tasarımından editör desteğine kadar pek çok alanda fiyatlandırmalar mevcuttur. Ön ve arka kapak yazılarınız, yan isimliğiniz, giriş bölümünüz ne kadar ilgi çekici olursa okuyucunun o kadar çok dikkatini çekecektir. Lakin bu özetleri ve belki tasarımları kendiniz yapmak durumunda kalacaksınız ki bence yazarın bunu yapması çok daha doğru.
5. Bilgisayar yazı hızınız düşükse bıkmanız kaçınılmazdır. Bu sebeple ya hızlı yazmayı öğrenin ya da bunu sizin adınıza yapacak birini bulun. Bilgisayarınızın yeterli kalite ve sağlamlıkta olması da önemlidir. Elle yazmak fikri ise malesef hiç kolay değildir ve her durumda soft ortama /word belgesi şeklinde ) aktarmak zorundasınız. Eserinizi word programında da hazırlayabilirsiniz internetten indireceğiniz kitap yazma programları yardımıyla da. (Yayınevine basım onayı için ilk taslak yolladığınızda çalma veya kopyalamayı engellemek için mümkünse pdf dosya olarak gönderin) Gramer ve imla kurallarına mutlaka riayet edin. Düzgün Türkçe kullanın, kısaltma kullanıyorsanız ilk kullandığınızda dipnotta tam açılımını mutlaka belirtin.
6. Yazmaya güzel bir girişle başlayın. Öyle etkileyici olsun ve her sayfadan sonra okuyucuyu sonrası için heyecanlandırın ki kitabı ellerinden bırakamasınlar. Önsöz yazmak zorunda değilsiniz ama kullanın. Kitabın içeriği hakkında bilgi verin ama ana mesajınızı hemen ortaya koymayın. Keza sonuç (biterken veya sonsöz) bölümünde gayenizi ve sonucunuzu açıklayın ama emredici olmayın. Bu son bölümde lezzetli bir kısa özet yapın ve okuyucuyla kurduğunuz bağları yüceltin. Öyle ki onlar sizin sonraki kitaplarınızı almak için şimdiden heveslensinler.
7. Araştırma yazısında en mühim şey bilgiyi dolandırmadan aktarmak, peşi sıra mantıkla, sadelikle sunmaktır. Bunun kaçınılmaz çok güzel dizayn edilmiş içindekiler bölümüdür. Burasına özel önem verin. Her konu içinde de hayali bir içindekiler listeniz olsun ki konuyu o az sayıdaki sayfada akıcı bir izahla sunabilin. Aktarım planınız öyle olsun ki kompozisyon yazar gibi giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini dizgilendirmiş olun. Peşi sıra bir seri kitap yazmak niyetindeyseniz kitapların sırasını ve senkronizasyonunu iyi ayarlayın. Konuyu makul ve mantıklı olarak aklınızdaki kitap sayısına bölün. Yazdıklarınızı sık sık hafızaya alıp yedekleyin. Emekleriniz hata veya yanlışlıkla heba olmasın.
8. Her fırsatta yazdığınız eski sayfalara göz atın. Müsveddeleriniz dahil sürekli notlar alın, kaynakları mutlaka belirtin, dipnot kullanmayı ihmal etmeyin ama abartmayın. Siz beğenirseniz herkes beğenir, siz beğenmiyorsanız boşuna yayınlamayın çünkü okuyucu da beğenmeyecektir. Sayfalarda resim kullanacaksanız siyah beyazı tercih edin çünkü renklisi maliyeti artırır ve gerekli değildir bence. Bu resimlerde de telif hakkına uyun. Kapak resmi için yayınevleri ücretli sitelerden sizin adınıza (editorial yani kitap ve eğitim maksatlı olanlar ucuzdur) alım yapabilir. Özgeçmişinizi koymak okuyucuya güven verir ama tanınmamış olacağınız için ilk eserde bunu denemek fayda sağlamayabilir.
9. Kalın kitap güzel kitap demek değildir. Büyük ebatlı kitap da aynı şekilde. Bu yüzden ergonomik bir ebatı ve yeter sayıda kalınlığı seçin. Kağıt kalitesi tamamen maliyetle alakalıdır. Standart olanlar bence yeterlidir. Boş söz ve tekrarlardan kaçının. Yazma dili ile konuşma dilinin farklılığını es geçmeyin. Üslubunuz mühimdir, nasihat edin ama asla emir vermeye kalkmayın. Değişik fikirleri yargılamayın, yasadışı bir şeyleri asla kitabınıza koymayın. Unutmayın ki yasadışı bir içerik varsa aslen siz sorumlusunuz. Telif hakları bahsinde de aynı şekilde. Kitaba ait alınacak barkod size ait olacaktır. Telif de. Yayıneviyle ayrı bir anlaşma yapmazsanız eserin çoğaltılması ve kullanılması hakkı size ait olacaktır. Bu barkodu e-devlet sayfanızda da görebileceksiniz.
10. Baskıdan önce gramer kontrolünü kendiniz de yapın, eseri arkadaşlarınıza soft ortamda okutun. Kendiniz kağıda çıktı alarak okuyun ki kalemle notlar düşebilesiniz. Son okumalarınızı defaten tekrarlayın. Ekleme ve değişikliklerden eminseniz ancak o zaman yayınevine gönderin. Çünkü baskıdan sonra çoğu yayınevi değişiklikleri kabul etmez.
NOT: Argo asla kullanmayın, bir ırk, ülke veya zümreyi aşağılamayın. Yani gibi konuşma dilindeki kelimeleri eserinizde kendinize yasaklayın. Kişi veya kurumları rencide edici iddialardan sakının. Bazı iddialarınız olabilir ama tezlerinizi delillendiremiyorsanız kati konuşmayın, bence diyerek ilave yapın.
NOT: Yayınevine göndereceğiniz her şeyi , dekontlar dahil, telif hakkı sözleşmeleri dahil, ayrı bir klasörde toplayın, yedekleyin ve saklayın. Basımdan önceki son kontrolde sizden olur alacaklardır. O oluru vermeden dikkatlice okuyun, acele etmeyin. Bir harf yanlışlığı bile sizi hakim önüne çıkartabilir.
NOT: Satış için malesef kendiniz özel gayret harcamak durumundasınız. Yayınevi size on kadar kitabı ücretsiz gönderecektir. Bunları eşinize dostunuza vermek kadar reklam için birilerine (kitap tanıtan TV programlarına, kütüphanelere vb.) göndermeyi de düşünün. Bu bedava olanlardan sonra kişisel satın almalarda yayınevi size indirim uygulayacaktır. Daha fazla kitap satın alarak istediğiniz yerlere kendiniz de gönderebilirsiniz.
Benden demesi.
Belki ileride daha detaylı yazarım. Şimdilik bu kadar.