Çocuğa sorumluluk duygusu nasıl verilir ?
Çocuklarımız canımızın bir parçası. Onlara elimizden geldiğince her şeyi veriyor, mahrum bırakmamak için gerekirse kendimiz aç yatıyoruz. İstiyoruz ki hayırlı, başarılı, sağlıklı olsunlar, iyi yerlere gelsinler, topluma ve vatana faydalı işler yapsınlar. Bizler de onlarla gurur duyalım.
Gerçekten de okumuş, aydın ailelerin çocukları çoklukla bu halde. Fakir, tasasız, aidiyeti zayıf, günübirlik yaşayan kesimin çocukları ise istisnalar olsa da cahil ve eğitimsiz. Sonuçta sokaklarda sayısız dert var, sorumsuz, düşüncesiz binlerce evladımız her gün suç işliyor, can yakıyor. Peki ama bu nasıl oluyor? Suçlu sadece okula gitmeyen çocuklar mı? Annesiz babasız büyüyenler mi? Hayır!
En eğitimli ailelerin bile çocukları arabayla çocuğa çarpıp kaçabiliyor, en okumuşu vergi kaçırabiliyor. O halde bu eğitimle, diplomayla alakalı bir şey değil. Mayayla ilgili.
O maya…. sorumluluk duygusu. Vefa, namus, erdem de denebilir.
Her şeyi veriyoruz çocuklarımıza da sorumluluk vermiyoruz. Onlar da hazır hayatlarla büyüyüp her şeyi hazır bekliyorlar ve toplum çatırdıyor.
Oysa sorumluluk duyguları gelişse, aileye, kendisine, topluma ve devlete karşı vazifelerini idrak edebilseler, hak ve vazifelerini doğru tespit edebilip buna göre davransalar pek çok mesele kendiliğinden çözülecek.
Ama yapmıyoruz.
Peki bu nasıl olacak? Çocuğa nasıl sorumluluk aşılayacağız?
Evvela devlete ve topluma karşı vazifeleri, işin doğrusunu, milli, ahlakı, varlığımıza düşman olan unsurları ve bunlarla mücadele etme gereğini aşılayacağız çocuğa. Yani düşmanı tanıtacağız evvela.
Sonra kendisini tanıtacağız. Nasıl asil bir millete ait olduğunu, mertliğin tarihe Türk’ün armağanı olduğunu, haysiyeti için yaşaması gerektiğini, namusun kıymetini…
Sonra Türk aile yapısını, ailenin değerini, aile bağlarının kutsiyetini….
Eğitimin, öğretimin, okumanın ve çalışmanın neden gerekli olduğunu…
İzafi hususları anlatıp belletebilirsek bu kez uygulamaya, icraata geçeceğiz.
Ağaç diktireceğiz, çiçek sulatacağız mesela. Hayvan sevmeyi, hayvanların dost olduğunu öğreteceğiz belki evin bahçesinde bir tane besleyerek.
Elektrik, su tasarrufunu öğreteceğiz gereksiz lambaları kapattırarak.
Düzenli olmasını sağlayacağız, yatağını yapacak, dolabını, çantasını düzenli tutacak.
çalışmayı meleke haline getireceğiz. Ödevlerini kendisi yapacak. Kopyala yapıştır yapmayacak, araştırıp bulacak.
Çamaşıra, bulaşığa yardım edecek ev içinde.
Trafikte nasıl davranması gerektiğini öğrenecek çocuk, nerden yürümesi gerektiğini, lambaları.
Hırsızlara karşı, yabancılara karşı nasıl davranması gerektiğini…
Yere çöp atmamayı, tükürmemeyi öğreteceğiz ödül ve cezayla. Devlet malına zarar vermemeyi, oyuncaklarını kırmamasını.
Başka çocuklarla kavga etmemesini, şiddetin ne denli kötü bir şey olduğunu öğreteceğiz.
Yalan söylemesine mani olacağız kesinlikle. Gerçekleri dediğinde ödüllendireceğiz.
Bilgisayardan, cep telefonundan, sanal hayatta kurtarıp gerçek hayatla tanıştıracağız, eline telefon verip dedikodu yapmayacağız saatlerce.
Adi oyuncaklar, deriye yapıştırılan sakızlar, ne olduğu belirsiz gıdalardan koruyacak ve anlatacağız zararlarını çocuğa.
Kaza ve tehlikelere karşı anlatacak, uyaracak, tedbir alacak ama yasaklamayacağız.
hayal gücünü geliştirecek, resim, şiir, müzikle tanıştıracağız, kurslara gönderip spora aşina kılacağız, müsabakalara götürüp mücadele gereğini öğreteceğiz.
Nefretten ziyade sevmeyi öğreteceğiz.
Zamana riayetin nasıl medeniyet ölçüsü olduğunu yaşatarak göstereceğiz.
Disiplinin neden gerekli olduğunu, özgürlüklerin bir başkasının alanında sonlandığını, yasa önünde herkesin eşit olduğunu bilecek çocuk. Kayırmayacağız, adaletten sapmayacağız ki çocuk da adil olsun.
Çocuğa yalan söylemeyeceğiz ki o da söylemesin.
Okuma, araştırma aşkı aşılayacağız çocuğa doğum günlerinde kitap hediye ederek.
Geleceği tasarlamasına imkan verecek, hayal gücünü geliştireceğiz.
Kumbara alıp teşvik edeceğiz.
Üç boyutlu oyuncaklarla tasarımı öğretecek, bulmaca bilmecelerle zeka jimnastiği yaptıracağız.
Müdahaleci himayeci olacağız ama abartmayacağız. Düşer diye balkona çıkması yasak olmayacak emsela, üşütür diye parka salmamazlık etmeyeceğiz, kardan adam yapacak arkadaşlarıyla kar yağsa da.
Herkesle aynı, eşit ve yargılanabilir olduğunu bilecek.
Seçkin ve üstün sanmayacak kendisini.
Paranın kıymetini, tasarrufun önemini bilecek, ayağını yorganına göre uzatmayı bilecek, ay sonunu denkleştirmeyi.
Velhasıl söyleyecek, yaptıracak, gözlemleyecek, kontrol edecek, ödül-ceza uygulayacak ama yetiştireceğiz.
Çocuk büyütmekle yetiştirmek arasında dev gibi uçurumlar var. Sorumluluk verirsek yetiştiririz. Eğitimsiz, özensiz, balkon çocuklarımız olursa sa sadece büyürler.
Çocuk düşe kalka büyür, hasta olur, kavga eder, hata yapar. Bunlar dert değil. Dert olan bunları yaşamasın diye üzerine titremek ve sokaktan mahrum edip arkadaşsız bırakmak.
rekabeti, hayatı nasıl öğrenecek çocuk? Kazık yiyecek ki öğrensin, dayak yiyecek ki kendisini korumayı öğrensin.
Tabak kıracak ama bulaşığa yardım edecek, çamaşır asacak, yerleri süpürecek yalandan da olsa. Aile olmayı, fert olmayı, adam olmayı böyle öğrenecek ve yaptığı için yaptırırken sorun yaşamayacak, çalışmanın önemini kavrayacak.
Ahlakı, fikri, bedeni sağlam olacak bu şekilde ve hayırlı, faydalı bir birey olacak.
Dinini anne ve babasından öğrenecek mesela elin adamlarından değil. Adabı muaşeret kurallarını da. Sağlığın kıymetini de, zararlı alışkanlıklarını da.
Aileler kontrolü elden bırakmadan uzaktan takip ve kontrol edecek yine, arkadaşlarını soruşturacak ama müdahaleci olmayacak.
Anne ve babalar çocukla sürekli konuşacak telefonla oynamak yerine. Maça, filme dalıp çocuğu tek başına bırakmayacak.
İyilik yapmayı öğrenecek çocuk bizi örnek alarak, argo kullanmayacağız ki o da kullanmasın, geri dönüşüme atacağız plastik ve camları ki o da atsın.
Bilimle, akılla dost olacak, liderlik vasfı gelişecek, doğru karar verme melekesi gelişecek ufak kararları ona aldırırsak. Oy hakkı tanıyacağız hafta sonu faaliyetlerde mesela.
Velhasıl bizim aynamız çocuklara örnek olacağız, öğreteceğiz, sorumluluk verecek ve takipçi olacağız. Hata yaparlarsa canları sağ olsun. Düzeltecek, doğrusunu anlatacağız. Böyle böyle büyüyecek ve yetişecekler.
benden demesi.
Çocuk merhameti, şefkati öğrenemezse…. merhametsizliklerde boğulur. bence.